İnşaat Hukuku Ve Eser Sözleşmesi

Merhaba arkadaşlar bugün size Eser Sözleşmesi Ve İnşaat Hukuku hakkında bilgi vermek istiyorum.
    Her ne kadar hukukçu olmasak da İNŞAAT sektörü olarak hukukla iç içeyiz.Bir İnşaat Mühendisi olarak hukuk kavramlarının tamamını bilmesek de bize lazım olan kısmını bilmek zorundayız.İnşaat sektörünün olmazsa olmazlarından biri de ESER SÖZLEŞMESİ'dir.Sektörde hukuk konusunda faydalı olacağını düşündüğüm için bu konuyu anlatmak istiyorum.
 
        ESER SÖZLEŞMESİ VE İNŞAAT HUKUKU

 ESER:  Eser sözcüğü genelde insan tarafından bırakılan iz,kalıntı,belirti,iş vb.anlamlar taşır.Örneğin Selimiye Caminin Mimar Sinan'ın eseri olduğunu biliyoruz.Piramitlerin Mısırlılar tarafından yapılması,Çin Seddinin Çinliler tarafından inşa edilmesi...Bu örnekleri daha da çoğaltabiliriz.
  Eser Sözleşmesinin olması için üç tane unsura ihtiyaç vardır;
1)İş Sahibi:Belli bir bedel vererek işi yaptıran kişidir.
2)Eser : Yapı
3) Yüklenici: İş sahibinin vermiş olduğu bedel karşısında eserin yapımını üstlenen kişidir.
       Bu üç unsur sağlandığı takdirde yüklenici ve iş sahibi arasında Eser Sözleşmesi yapılabilir.

       İNŞAAT KAVRAMI VE HUKUKLA BAĞLANTISI

  Yapma ve kurma manasındaki "inşa"sözcüğü meydana getirilmiş bir varlığı,"inşaat"sözcüğü ise hem yapılmakta olan bir nesnenin varlığını hem de o şeyin yapım eylemini ifade eden kavramlardır.Bunlar dilimizdeki yapı/yapım sözcüklerinin karşılıklarıdır.
   İnşaat deyince akla ilk gelen kavram binadır.Ancak bu kavramın daha da geniş bir kavram olduğunu söyleyebiliriz.Arazi üzerinde oluşturulan konut,okul,fabrika,satadyum vb. yapılar birer inşaattır.Arazinin içinde oluşturlan yapılar veya arazinin altında yapılan kanalizasyon,tünel,kuyu vb. yapılar yine birer inşaattır.Bunun yanında teleferik tesisleri,denizde petrol arama platformu oluşturulması,deniz altında tüp geçit yapılması da birer inşaat türüdür.Arazi ile onun altında veya üstünde oluşturulan yapı arasında bir bağlantı da söz konusudur.Türk medeni kanunundaki düzenlemeye göre üst hakkı ile su,gaz,elektrik gibi mecralar ve geçit hakları olmak üzere;arazi üzerindeki yapılar,bitkiler,kaynaklar ve arazi altındaki yer katmanları arazi sahibine aittir.Bu ilkeye göre aksine bir anlaşma veya düzenleme bulunmadıkça inşaata konu olan yapılarla o arazinin sahibine aittir.Ancak kulübe,çardak,büfe,baraka vb.hafif ve kalıcı nitelikte olmayan yapılar,taşınan mal niteliğinde olduğundan bunların mülkiyeti yapana ait olur ve götürülmesi engellenemez.
 
        İNŞAAT HUKU NEDİR?
İnşaat huku kavramı sadece bina yapım işleri ve eklentilerle ilgili değil;arazinin içindeki,altındaki ve üstündeki yapım faaliyetleri ile yapım işlerinin düzenlenmesine ilişkin yasal kurallar bütünüdür.Yapım içindeki özel sistemler genel anlamda Eser Sözleşmesi kapsamında inşaat hukukunun mahiyetini kısaca özetlemiş olduk.Ancak bazı inşaat oluşumları genelin dışında ayrı özellikler gösterir.Sistem olarak nitelediğimiz bu özel haklar inşaat teknikleriyle ilgili olmayıp konut ve işyeri olarak yapılan binaların meydana getirilmesinde ve bunların edinilmesiyle ilgilidir .Özel Nitelikli Yapımlarla ilgili düzenleme inşaatla ilgili olarak oluşturulan maddi varlıkların birer eser olması itibariyle bu konudaki anlaşmalar da genel ve özel yasal düzenlemelere tabi tutulmaktadır.Yasal düzenleme göz önüne alındığında,inşaatın genel nitelikli ve özel nitelikli sınıflandırmaya tabi tutulması mümkündür.Genel nitelikli inşaat,Eser Sözleşmesi kapsamında aynı nitelikli inşaat hukuku,temel yasalardaki hükümlere tabi olan düzenlemedir.Bu durumda inşaat hukukunun kaynağı başta sözleşmeler ve ekler olmak üzere borç ilişkilerinin yer aldığı genel kurallı yasalardır.Bunların başta geleni ise borçlar yasasıdır. örneğin gerçek kişiler ya da tüzel kişiler arasındaki işhanı,otel,konut,işyeri,kayak tesisi vb.yapımlar ile sondaj ve kazı yapma,bahçe ve çevre düzelemesi,kanal ve yol yapımı vb.inşaat faaliyetleri genel niteliklidir.Özel nitelikli inşaat hukukunun dayanağı da başta sözleşmeler ve genel kurallı yasalar olmakla birlikte,yapısı itibariyle özel hükümler içeren yasalardır.Bu tür ilişkilerin temel yasa dayanağı da borçlar yasasıdır.Ancak kamu kurumlarına ait yol,liman,hava limanı,baraj,elektrik,doğalgaz vb.inşaat işleri ,yapım işlemleri ve yöntemleri bakımından özel yasalara tabidir.
   Özel nitelikli yapımlarla ilgili düzenlemeler,ihale yasalarında yer almış bulunmaktadır.Bu yasalar özel,özel hükümler içerdiği için alacak-borç ilişkisinin borçlar yasasına göre değerlendirilmesi yapılırken bu konudaki sözleşmelerle özel nitelikli olan Kamu İhale Yasası ve Kamu İhale Sözleşmeleri Yasası hükümlerinin gözönüne alınması zorunludur.

İNŞAAT HUKUKUNDA EKONOMİ: İnsanoğlu var olduğu günden beri refah düzeyini yükseltmek için mücadele vermektedir.Bu da ancak iyi bir ekonomiyle mümkündür.Hayatımızın her noktasında büyük önem arz eden ekonomi,inşaat alanında da aynı öneme sahiptir.Toplumun nüfusu arttıkça ekonomik ve hukuksal sorunlar da artar.İşte burada ekonominin düzeni için hukuk devreye girmeli ve yapılan işler hukuk kurallarına uygun yapılmalıdır....
   
       Değerli arkadaşlar umarım bu yazımın sizlere faydası olmuştur.İnşaat hukukuyla ilgili daha detaylı bilgi almak istiyorsanız Efrail AYDEMİR hocamızın İnşaat Hukuku Ve Eser Sözleşmesi adlı kitabından faydalanabilirsiniz ...

İbrahim BAYRAM
İnş.Müh.