Merhaba
Arkadaşlar
Bugün
ihale ve yap-işlet-devret modeli hakkında bilgi vermek istiyorum. İhale
nedir? Yap-İşlet-Devret modeli nedir? Hukuktaki yeri nedir? gibi
sorularına cevabına beraber bakalım.
İhale Ve
Yap-İşlet-Devret Modeli
İhale
: Bir işi veya bir malı birçok istekli arasından en uygun şartlarla kabul edene
bırakmaktır. İş sahibi gerçek kişi ya da tüzel kişiler olabileceği gibi bir
kamu kurumu da olabilir.Bir şahsa ait bir inşaat yapılırken olabilecek hatalar
ve zararlar toplumu değil iş sahibiyle yükleniciyi ilgilendirir.Ancak bir kamu
kurum-kuruluşu iş sahibi konumundaysa ve iş esnasında olabilecek hatalar ve
zararlar toplumu da ilgilendirir.Maddi ve manevi kayıplardan toplum da
etkilenir.
İhale
Süreciyle İlgili İşlemler
Kamu
yapı ihalelerinde saydamlık, rekabet, eşit davranma, güvenirlik, gizlilik,
kamuoyu denetimi, ihtiyaçların uygun koşullarda ve zamanında karşılanması,
kaynakların verimli kullanılması gibi temel ilkelerin göz önünde bulundurulması
zorunluluğu nedeniyle ihaleye hazırlık yapılmasından işin bitirilmesine kadar
olan süreçte yasada öngörülen işlemlerin her birinin ayrı bir önemi vardır.
İhalenin
Sözleşmeye Bağlanması
Kamu
inşaatlarıyla ilgili olarak yapılan ihalenin onaylanmasından sonra, ihale
üzerinde bırakılan gerçek kişi veya tüzel kişiye durum bildirilerek sözleşme
imzalamaya çağrılır.Bu konudaki sözleşme yazılı şekle tabi olup, imzalanacak
sözleşmeler de idarece hazırlanmış standart nitelikteki sözleşmelerdir.
Sözleşmenin kamu kurumu yetkilisi ve yüklenici tarafından imzalanması
zorunludur. Öte yandan,yüklenicinin işin tamamını kendisinin yapması da
asıldır.Ancak günümüzdeki yapım işlerinin değişik teknolojik hizmetleri
gerektirmesi nedeniyle yüklenicinin üstlenmiş olduğu işin bazı bölümlerini
başka bir yükleniciye yani alt yükleniciye(taşerona) yaptırması yönünden de
Kamu İhale Kanunu’nda asıl yükleniciye iş sahibinin iznine bağlı olarak
imkan tanınmıştır. Yüklenicinin iş sahibi kuruma mali bir güvence (teminat)
vermesi yasal bir zorunluluktur.
Yap-İşlet-Devret
Modeli
Herhangi
bir kamu kurum-kuruluşunun yapacağı yapıyı belli bir süreliğine yüklenici
firmaya vermesidir.İhaleyi alan firma ihale işlemleri bittikten sonra yapıyı
yapar belli bir süre işletir süresi dolduktan sonra devlete tekrar iade
eder.Yapının mülkiyeti devlete, işletmesi ise geçici süreliğine yüklenici
firmaya aittir.Başka bir deyişle devletin o yapıyı yapması şartıyla yüklenici
firmaya kiralar.Yapım esnasında devlet herhangi bir ödeme yapmaz ya da kısmen
yapar.Yapı malzemeleri, işçilik vs.işlemlerin maliyeti firmaya aittir.Yapı
bittikten sonra firma o yapıyı hukuk çerçevesinde sahibiymiş gibi işletir.Hem
harcadığı parayı hem de karını çıkarmış olur.
Sözleşmenin
süresi bittikten sonra yapıyı devlete teslim eder.Böylelikle devletin
kasasından para çıkmadan devlet tasarladığı o yapıya sahip olur. Örneğin
3.Köprünün yapımını üstlenmesi karşılığında ,köprünün IC HOLDİNG’e
verilmesi.Atatürk Havaalanı’nın yapımını üstlenmesi karşılığında TAV Airports’a
verilmesi gibi. 3.Köprü ihalesinde devlet , köprüyü yapıp kendisine teslim etme
karşılığında ihaleyi IC HOLDİNG’e verdi.Köprünün işçiliği, malzemesi,
mühendisliği, teknik elemanı IC ye aittir .Devletin kasasından para çıkmaz. IC
köprüyü bitirdikten sonra bunu 10 sene gibi bir süre boyunca işletecektir. Yani
araba geçişlerinden, gişe ücretlerinden gelen parayı IC alacak(vergiden muaf
değil tabi ) 10 sene işlettikten sonra devlete devredecek ve bu sefer tüm
gelirler devletin kasasına girecektir. Devlet tek kuruş harcamadan yaklaşık iki
milyar dolarlık köprüye sahip olacak gişelerden taşıt geçişlerinden gelen
gelirler de yine devletin kasasına akacak .Yani kısacası hem devlet kazanacak
hem yüklenici firma. Tüm bunlar Yap-İşlet-Devret modelinden ibaret.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder