23 Mart 2015 Pazartesi


Merhaba Arkadaşlar
Bugün  ihale ve yap-işlet-devret modeli hakkında bilgi vermek istiyorum. İhale nedir? Yap-İşlet-Devret modeli nedir? Hukuktaki yeri nedir? gibi sorularına  cevabına beraber bakalım.

İhale Ve Yap-İşlet-Devret Modeli
 İhale : Bir işi veya bir malı birçok istekli arasından en uygun şartlarla kabul edene bırakmaktır. İş sahibi gerçek kişi ya da tüzel kişiler olabileceği gibi bir kamu kurumu da olabilir.Bir şahsa ait bir inşaat yapılırken olabilecek hatalar ve zararlar toplumu değil iş sahibiyle yükleniciyi ilgilendirir.Ancak bir kamu kurum-kuruluşu iş sahibi konumundaysa ve iş esnasında olabilecek hatalar ve zararlar toplumu da ilgilendirir.Maddi ve manevi kayıplardan toplum da etkilenir.

İhale Süreciyle İlgili İşlemler
 Kamu yapı ihalelerinde saydamlık, rekabet, eşit davranma, güvenirlik, gizlilik, kamuoyu denetimi, ihtiyaçların uygun koşullarda ve zamanında karşılanması, kaynakların verimli kullanılması gibi temel ilkelerin göz önünde bulundurulması zorunluluğu nedeniyle ihaleye hazırlık yapılmasından işin bitirilmesine kadar olan süreçte yasada öngörülen işlemlerin her birinin ayrı bir önemi vardır.

İhalenin Sözleşmeye Bağlanması
Kamu inşaatlarıyla ilgili olarak yapılan ihalenin onaylanmasından sonra, ihale üzerinde bırakılan gerçek kişi veya tüzel kişiye durum bildirilerek sözleşme imzalamaya çağrılır.Bu konudaki sözleşme yazılı şekle tabi olup, imzalanacak sözleşmeler de idarece hazırlanmış standart nitelikteki sözleşmelerdir. Sözleşmenin kamu kurumu yetkilisi ve yüklenici tarafından imzalanması zorunludur. Öte yandan,yüklenicinin işin tamamını kendisinin yapması da asıldır.Ancak günümüzdeki yapım işlerinin değişik teknolojik hizmetleri gerektirmesi nedeniyle yüklenicinin üstlenmiş olduğu işin bazı bölümlerini başka bir yükleniciye yani alt yükleniciye(taşerona) yaptırması yönünden de Kamu İhale Kanunu’nda asıl yükleniciye iş sahibinin  iznine bağlı olarak imkan tanınmıştır. Yüklenicinin iş sahibi kuruma mali bir güvence (teminat) vermesi yasal bir zorunluluktur.

Yap-İşlet-Devret Modeli
Herhangi bir kamu kurum-kuruluşunun yapacağı yapıyı belli bir süreliğine yüklenici firmaya vermesidir.İhaleyi alan firma ihale işlemleri bittikten sonra yapıyı yapar belli bir süre işletir süresi dolduktan sonra devlete tekrar iade eder.Yapının mülkiyeti devlete, işletmesi ise geçici süreliğine yüklenici firmaya aittir.Başka bir deyişle devletin o yapıyı yapması şartıyla yüklenici firmaya kiralar.Yapım esnasında devlet herhangi bir ödeme yapmaz ya da kısmen yapar.Yapı malzemeleri, işçilik vs.işlemlerin maliyeti firmaya aittir.Yapı bittikten sonra firma o yapıyı hukuk çerçevesinde sahibiymiş gibi işletir.Hem harcadığı parayı hem de karını çıkarmış olur.


Sözleşmenin süresi bittikten sonra yapıyı devlete teslim eder.Böylelikle devletin kasasından para çıkmadan devlet tasarladığı o yapıya sahip olur. Örneğin 3.Köprünün yapımını üstlenmesi karşılığında ,köprünün IC HOLDİNG’e verilmesi.Atatürk Havaalanı’nın yapımını üstlenmesi karşılığında TAV Airports’a verilmesi gibi. 3.Köprü ihalesinde devlet , köprüyü yapıp kendisine teslim etme karşılığında ihaleyi IC HOLDİNG’e verdi.Köprünün işçiliği,  malzemesi, mühendisliği, teknik elemanı IC ye aittir .Devletin kasasından para çıkmaz. IC köprüyü bitirdikten sonra bunu 10 sene gibi bir süre boyunca işletecektir. Yani araba geçişlerinden, gişe ücretlerinden gelen parayı IC alacak(vergiden muaf değil tabi ) 10 sene işlettikten sonra devlete devredecek ve bu sefer tüm gelirler devletin kasasına girecektir. Devlet tek kuruş harcamadan yaklaşık iki milyar dolarlık köprüye sahip olacak gişelerden taşıt geçişlerinden gelen gelirler de yine devletin kasasına akacak .Yani kısacası hem devlet kazanacak hem yüklenici firma. Tüm bunlar Yap-İşlet-Devret modelinden ibaret.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder